W dzisiejszym cyfrowym świecie prywatność online jest na wagę złota. Istnieją momenty, gdy chcemy przeszukać sieć, zostawiając za sobą jak najmniej śladów i historii. Do takich sytuacji przeglądarki internetowe zostały wyposażone w funkcję prywatnego przeglądania, znaną jako tryb incognito. W teorii ma on zwiększyć prywatność użytkowników podczas surfowania po Internecie i wyszukiwania informacji. Ale czy naprawdę oferuje on kompleksową ochronę przed pozostawianiem śladów w sieci? Czy jest bezpieczny? Co tak naprawdę daje nam przeglądanie w trybie incognito i jak maksymalnie wykorzystać to narzędzie do poprawy prywatności w sieci?
Co to jest tryb incognito (prywatny)?
Tryb incognito to funkcja w przeglądarkach internetowych, która umożliwia surfowanie po Internecie bez zapisywania plików cookies oraz historii odwiedzanych stron w przeglądarce. Uruchomienie tej funkcji prowadzi do otwarcia nowego okna przeglądarki, w ramach którego użytkownik może przeglądać strony internetowe bez pozostawiania historii przeglądania stron na swoim urządzeniu.
Po zamknięciu okna incognito wszystkie dane z bieżącej sesji przeglądania zostają bezpowrotnie usunięte, dlatego korzystanie z tego trybu wiąże się także z kilkoma ograniczeniami. Jednym z nich jest brak możliwości przywrócenia ostatnio otwartej karty. Po jej zamknięciu nie jest możliwe jej ponowne otwarcie, gdyż przeglądarka nie zapisuje informacji na temat przeglądanych zasobów internetowych.
Ta funkcja jest dostępna w większości współczesnych przeglądarek internetowych. Tryb incognito można uruchomić w przeglądarce w telefonie oraz na komputerze. Coraz częściej taką możliwość oferują też aplikacje popularnych serwisów internetowych (ma je np. oficjalna aplikacja YouTube oraz Reddit).
Jak działa tryb prywatny?
Działanie trybu prywatnego polega na wyłączeniu pewnych opcji przeglądarki internetowej związanych z przetwarzaniem i zapisywaniem danych użytkowania. W trybie incognito aktywność w sieci nie jest zapisywana ani na dysku, ani w pamięci krótkotrwałej urządzenia. Mechanizmy te zostają wyłączone – jednak wyłącznie w oknie prywatnym. Nie zostaną zapisane następujące dane:
- historia odwiedzanych stron internetowych,
- wyszukiwania w wyszukiwarce internetowej otworzonej w karcie incognito,
- wpisane loginy, hasła, numery kart płatniczych i inne dane,
- dane z formularzy internetowych,
- większość plików cookies.
Teoretycznie przeglądanie prywatne chroni nasze dane, gdyż każda sesja jest tak jakby nowym uruchomieniem świeżo zainstalowanej przeglądarki. Więc za każdym razem uruchamiając nowe okno incognito, można być nowym użytkownikiem wchodzącym na stronę. W praktyce jednak nie znaczy to, że tryb prywatny pozwala na uzyskanie anonimowości w Internecie.
Czy tryb incognito zapewnia prywatność i chroni przed śledzeniem?
Tryb incognito ma w teorii zapewniać pewną dozę anonimowości podczas przeglądania internetu. Z tego powodu jest chętnie wybierany przez osoby, które nie chcą, aby ktoś miał później możliwość odtworzenia wyszukiwanych informacji i odwiedzanych adresów stron www. Choć sama nazwa tej opcji wskazuje na prywatność, to wbrew pozorom tryb incognito nie zapewnia anonimowości i nie chroni przed śledzeniem.
Mitem jest przekonanie, że tryb prywatny pozwala na ukrycie aktywności w internecie. W momencie, gdy uruchamia się tę funkcję, przeglądarka przestaje zapisywać dane użytkowania. Dlatego – jak wspomnieliśmy powyżej – niemożliwe będzie odtworzenie historii wyszukiwania lub wcześniej otwartych kart przeglądarki po jej zamknięciu. Zapewnia to względną prywatność, jednak wyłącznie w obszarze urządzenia, w odniesieniu do innych osób, które z niego korzystają.
Kto może śledzić użytkownika w trybie prywatnym?
Podczas korzystania z trybu incognito, choć przeglądarka nie zapisuje śladów aktywności online, to działania użytkownika są zauważalne w sieci. Administratorzy stron internetowych mogą zobaczyć jaki był adres IP odwiedzającego ich stronę i jakie akcje zostały przez niego podjęte (jak np. odtwarzanie wideo, pobieranie plików czy klikanie w konkretne linki). Tryb prywatny nie maskuje adresu IP użytkownika, który jest nadal widoczny dla osób i usług działających w Internecie. Podobnie wygląda sprawa z tzw. odciskiem palca przeglądarki.
Kto wciąż może śledzić użytkownika korzystającego z prywatnego trybu przeglądania:
- Administratorzy i właściciele odwiedzanych serwisów internetowych
- Firmy i sieci reklamowe posługujące się z zaawansowanymi narzędziami monitorującymi aktywność w sieci
- Dostawca usług internetowych
- Administratorzy sieci lokalnych (np. pracodawca w miejscu pracy)
Dostawca usług internetowych lub administrator sieci, z której się korzysta mogą bez problemu monitorować strony, na jakie się wchodzi przy użyciu tego trybu. Widzą całą aktywność użytkownika i strony na które wchodzi. Po adresie IP mogą powiązać dodanie np. komentarza w sieci z konkretną osobą. Chroni przed tym wyłącznie VPN, nawet darmowy.
Jak włączyć tryb incognito w różnych przeglądarkach?
Aby włączyć tryb incognito w przeglądarce internetowej, wystarczy skorzystać ze skrótu klawiszowego lub rozwinąć pasek menu przeglądarki. Następnie należy wybrać interesującą nas opcję, która najczęściej brzmi: nowe okno incognito / otwórz okno incognito / nowe okno prywatne.
Po wybraniu takiej opcji uruchomi się nowe okno przeglądarki w pożądanym trybie. Sposób otworzenia takiego okna zależy jednak od tego, z jakiego urządzenia korzystamy – komputera czy smartfonu.
Przeglądanie prywatne na komputerze
Korzystając z komputera stacjonarnego lub laptopa, wystarczy wejść w sekcję plik / menu zgodnie z powyższą instrukcją. Oprócz tego jednak użytkownicy pecetów mają możliwość skorzystania z dedykowanego skrótu klawiszowego.
Kombinacje klawiszy do otworzenia trybu incognito dla poszczególnych przeglądarek internetowych:
- Chrome: Control/⌘ + Shift + N
- Mozilla Firefox: Control/⌘ + Shift + P
- Microsoft Edge / Internet Explorer: Control + Shift + P
- Opera: Control/⌘ + Shift + N
- Safari: ⌘ + Shift + N
- Brave: Control/⌘ + Shift + N
Po zastosowaniu wybranego skrótu klawiszowego nowe okno prywatne otworzy się natychmiast.
Tryb incognito w telefonie
Do włączenia przeglądania prywatnego w telefonie potrzebujesz wejść w menu przeglądarki i nacisnąć na przycisk nowa karta prywatna lub nowa karta incognito.
Używając smartfona z zainstalowanym systemem Android, masz do wybór kilka różnych przegladarek. Najpopularniejsze to Google Chrome, Mozilla Firefox i Opera. Proces wygląda tak samo w przypadku smartfona Apple z iOS (przeglądarka Safari). Różnica postępowania w przypadku tych różnych przeglądarek na telefon wynika wyłącznie z innego nazewnictwa. We wszystkich obecnych, aktualnych wersjach mamy przycisk w kształcie trzech pionowych kropek. Po dotknięciu go, rozwinął się pasek ustawień, wśród których znajdziemy opcję “nowa karta incognito”.
Jeśli zastanawiasz się, jak włączyć tryb incognito w telefonie, wystarczy, że będziesz posługiwać się powyższą instrukcją. Włączenie trybu incognito w telefonie jest praktycznie tak samo proste, jak uruchomienie go z komputera. Wszystkie popularne przeglądarki, z których korzysta się także w wersji mobile, są wyposażone w tę opcję!
Zastosowania trybu prywatnego – kiedy się przydaje?
Tryb incognito przydaje się zawsze wtedy, kiedy nie chcemy, aby ktoś inny mógł sprawdzić za pomocą historii przeglądarki, jakie odwiedzaliśmy wcześniej strony. Jeśli z jakichś powodów odwiedzane witryny i wyszukiwane informacje w wyszukiwarce nie mają trafić do oczu innych użytkowników, dobrze jest włączyć tryb prywatny.
Należy jednak liczyć się z tym, że dane wyszukiwania zostaną usunięte jedynie z urządzenia. Wciąż będą dostępne m.in. dla administratora sieci, odwiedzanych serwisów i dostawcy usług internetowych.
Popularne zastosowania incognito to:
- Przeglądanie sieci bez zapisywania historii – np. szukając prezentu dla bliskiej osoby, organizacja niespodzianki, odtwarzanie muzyki lub filmów, których nie chcemy widzieć później w sugestiach.
- Logowanie na współdzielonych komputerach – umożliwia logowanie do osobistych kont (np. poczta elektroniczna, media społecznościowe) na cudzych lub współdzielonych urządzeniach bez pozostawiania danych logowania. Po zamknięciu okna nastąpi wylogowanie.
- Porównywanie cen – niektóre strony mogą podwyższać ceny produktów lub usług na podstawie historii przeglądania (np. bilety lotnicze, hotele). Tryb incognito może pomóc w uzyskaniu niepersonalizowanych ofert.
- Testowanie stron internetowych – twórcy stron internetowych korzystają z trybu incognito do testowania, jak strony wyświetlają się nowym użytkownikom.
- Oglądanie treści z ograniczeniami – jeśli strona ogranicza liczbę darmowych artykułów lub wideo, które można zobaczyć w ciągu dnia lub miesiąca to tryb incognito może czasami umożliwić obejście tego limitu.
- Czyste środowisko przeglądania – korzystając z trybu incognito, przeglądarka nie ładuje rozszerzeń (chyba że zezwolisz na ich działanie), co może być użyteczne do diagnozowania problemów związanych z dodatkami lub do bezpieczniejszego przeglądania.
- Przeglądanie prezentacji i dokumentów – ta funkcja przydaje się również, gdy chcesz pokazać dokumenty lub prezentacje online bez ujawniania swoich osobistych zainteresowań, zakładek czy historii wyszukiwania.
- Odwiedzanie stron dla dorosłych – jest to chyba jedno z najpopularniejszych zastosowań tej funkcji przeglądarek, nie bez powodu tryb incognito jest inaczej nazywany „trybem porno„.
Jakie są alternatywy dla trybu incognito?
Skoro wiadomo, że tryb incognito nie chroni prywatności w sieci tylko lokalnie, na urządzeniu to przyjrzymy się innym możliwością. Bardziej zaawansowanym rozwiązaniem, które zapewnia pewien stopień anonimowości jest skorzystanie z sieci Tor lub usług VPN, czyli wirtualnej sieci prywatnej. Ich zadaniem jest ochrona i ukrycie prawdziwego adresu IP oraz szyfrowanie przesyłanych danych.
Aby te narzędzia rzeczywiście zapewniały całkowitą prywatność, muszą być odpowiednio skonfigurowane. Na szczęście na rynku ostatnimi czasy nie brakuje bezpiecznych rozwiązań także dla tych użytkowników, którzy nie mają wiedzy informatycznej.
W celu zachowania jeszcze większej prywatności warto połączyć stosowanie trybu incognito z oprogramowaniem lub wtyczkami do przeglądarki blokującymi reklamy internetowe. Kluczowe jest tutaj wybranie dobrego rozszerzenia. W tym momencie najlepiej sprawdza się uBlock Origin, który znacznie lepiej radzi sobie z blokowaniem reklam niż popularny AdBlock. Dodatkowo, ta wtyczka blokuje skrypty śledzące i opcjonalnie okienka z informacją o cookies co nie tylko zwiększa prywatność, ale również wygodę podczas przeglądania stron.
Najczęstsze pytania i odpowiedzi
Czym jest incognito w przeglądarce?
Tryb incognito w przeglądarce internetowej zapewnia możliwość przeglądania stron bez zapisywania danych użytkowania. Dzięki temu inna osoba, która korzysta z komputera, nie będzie w stanie sprawdzić historii wyszukiwania ani odwiedzanych stron internetowych. Tryb poufny zapewnia wyższy poziom anonimowości w internecie. Z opcji tej warto korzystać w wielu sytuacjach, np. przy wpisywaniu wrażliwych danych na obcym urządzeniu lub zamawiania biletów komunikacyjnych.
Jak włączyć tryb incognito?
Włączenie trybu incognito odbywa się poprzez naciśnięcie opcji nowe okno incognito z rozwijanej listy menu przeglądarki internetowej. Otworzenie trybu incognito możliwe jest także poprzez użycie skrótu klawiszowego. Kombinacja klawiszy będzie się różniła w zależności od używanej przeglądarki. Przykładowo, w Google Chrome w celu uruchomienia trybu incognito należy nacisnąć jednocześnie Control + Shift + N.
Jak wyłączyć tryb incognito?
Tryb poufny otwiera się w postaci nowego okna, dlatego w celu wyłączenia go należy po prostu zamknąć okno przeglądarki. Korzystając ze smartfona, wystarczy zamknąć kartę incognito. Żadna historia użytkowania nie będzie dostępna po tej czynności.
Jak włączyć tryb incognito w telefonie?
W telefonie tryb prywatny włącza się poprzez naciśnięcie przycisku menu (trzy pionowe kropki) i wybranie opcji: nowa karta prywatna. Dokładnie taki sam sposób obowiązuje na wszystkich najpopularniejszych przeglądarkach mobile dla urządzeń z Androidem (Chrome, Firefox) i Apple (Safari).
Czy tryb incognito zostawia ślady?
Przeglądanie internetu w trybie incognito nie zostawia śladów na komputerze. Po zamknięciu okna prywatnego nie można odtworzyć poprzedniego stanu. Żaden użytkownik przy komputerze nie będzie mógł zweryfikować, jakie strony były otwierane i co było wyszukiwane w internecie. Wciąż jednak dostęp do danych mają administratorzy odwiedzanych portali, bardziej zaawansowane sieci reklamowe, administratorzy sieci lokalnej (np. szkoły) i dostawcy usług internetowych.
