Co to jest doxing? Jak się przed nim bronić?

Doxing to jedno z nowych zagrożeń cybernetycznych związanych z naruszeniem sfery prywatności. Zjawisko to staje się coraz bardziej powszechne, na co wpływa również coraz szerszy dostęp do sieci i oprogramowania, które może być wykorzystywane w niewłaściwych celach. Obecnie każdy powinien się zabezpieczać przed tym, aby nie paść ofiarą doxingu. Dlatego warto wiedzieć czym jest doxing, jak przebiega i kto jest jego sprawcą! 

Na czym polega doxing?

Zjawisko doxingu – znanego także jako doxxing lub doksing – polega na gromadzeniu i wykorzystywaniu danych zebranych w internecie dotyczących innych osób. Termin ten został ukuty już w 2000 roku i jest neologizmem powstałym na bazie anglojęzycznych wyrażeń docs (dokumenty) i compiling / releasing (przetwarzać, upubliczniać). Osoba, która podejmuje się takich działań, nazywana jest doxerem. Doxer wybiera swoją ofiarę, po czym weryfikuje jej aktywność w sieci, kolekcjonując wszystkie informacje. Głównym celem doxingu jest wykorzystanie zebranych danych przeciwko ofierze. Najczęściej przybiera to formę upublicznienia w internecie danych wrażliwych. 

Doxing może przybierać łagodną, choć wciąż bezwzględnie negatywną formę żartu, zawstydzenia innej osoby, jednak najczęściej mamy do czynienia z poważnym przestępstwem. Może ono polegać na dręczeniu psychicznym i/lub próby osiągnięcia korzyści majątkowej przez doxera poprzez zmuszenie ofiary do wykonania działań, których ta w normalnych okolicznościach by się nie podjęła. Niestety, paliwem napędowym dla doxingu są globalne tendencje. W sieci statystycznie spędzamy coraz więcej czasu, a co za tym idzie – zostawiamy tam coraz więcej śladów.

Kto jest sprawcą doxingu?

We współczesnych realiach sprawcą doxingu może być każdy – zarówno dziecko lub nastolatek, pragnący sprawić przykrość znajomej lub znajomemu, jak i “profesjonalny” haker, dokonujących czynności przestępczych. Sprawcą może kierować powód osobisty (np. o charakterze relacyjnym) lub majątkowy. Grupa osób podejmujących się takich działań nie może więc być w łatwy sposób zawężona.

Ze względu na specyfikę działań zaliczanych do doxingu wspólnymi cechami sprawców są zazwyczaj wysokie umiejętności wyszukiwania informacji w różnych źródłach i wysoki poziom biegłości technicznej. Dokserzy doskonale znają internet, mechanizmy wyszukiwania i przetwarzania danych, a nierzadko także specjalistyczne oprogramowanie. 

Mając na uwadze okoliczności i motywacje stojące za działaniami dokserów, sprawcami zazwyczaj są:

• różnego rodzaju aktywiści, którzy działają na rzecz określonej sprawy. Mogą to być osoby zorientowane wokół wybranej organizacji (para/)politycznej, (para/)religijnej lub innej.
• grupy przestępcze działające w sposób wymuszeniowy w celu uzyskania korzyści majątkowych lub innych,
• przypadkowe grupy osób związanych wspólnym, partykularnym interesem,
• osoby indywidualne, pragnące wyrządzić komuś krzywdę (zazwyczaj na tle emocjonalnym).

Smutną informacją jest to, że coraz częściej za działania podobne do doxingu odpowiedzialne są także dzieci, które w swojej grupie rówieśniczej korzystają z tego typu metod w celu dokuczenia znajomym. 

W jaki sposób przebiega doxing?

Dokserzy zazwyczaj nie korzystają z oprogramowania szpiegującego. Główną techniką działania jest wyszukiwanie informacji w internecie, które mogą zaszkodzić lub zawstydzić ofiarę. W tym celu dokser jest w stanie dokładnie sprawdzić media społecznościowe i wszystkie treści upubliczniane przez ofiarę także na różnego rodzaju serwisach zewnętrznych i forach internetowych. Doxing przypomina szeroko zakrojone śledztwo w celu odzyskania jak największej liczby kompromitujących danych. Powszechnie stosowane są techniki związane z OSINT.

Istnieje jednak kilka wariantów tego zjawiska. Doxing może być “wspomagany” stosowaniem metod socjotechnicznych; manipulacji i kłamstw. Wykorzystując socjotechnikę, sprawca doxingu zbliża się do ofiary, często pod fałszywym wizerunkiem, aby uzyskać interesujące go informacje prywatne. Takie czynności są niezwykle trudne do zweryfikowania, dlatego jeśli ofiara w normalnych warunkach jest osobą chętnie rozmawiającą przez internet z innymi, nieznanymi ludźmi, łatwiej padnie ofiarą doxingu. 

Drugi element, który może pojawić się w ataku doxingowym jest wykorzystanie nowoczesnego oprogramowania szpiegującego. W tym celu doxer może przesłać ofierze plik lub odnośnik prowadzący do strony, po wejściu na którą automatycznie pobierane jest szkodliwe oprogramowanie. Metody tego typu nie są jednak dominujące w obrębie znanych przypadków doxingu, a ich skuteczność jest ograniczona.

Kim są ofiary doxingu?

Ofiarą doxingu może stać się każdy. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych ta przykra sytuacja w mniejszym lub większym stopniu dotknęła już 9% populacji internautów. Na doxing szczególnie narażone mogą być osoby bardziej znane, np. celebryci, ale nie tylko. Dotarcie do wrażliwych danych w przypadku zamożnej ofiary daje możliwość próby wzbogacenia się w poprzez szantaż: upublicznienie zebranych danych w zamian za korzyści finansowe. Sprawca doxingu może w tym celu wykorzystać zebrane dane dotyczące relacji międzyludzkich, w tym np. ukrytych romansów. 

Doxing jest zjawiskiem, które może dotyczyć wielu obszarów życia. Działania takie mogą być zastosowane wobec wpływowych osób działających w polityce, aby ośmieszyć je i wyeliminować z gry jako rywali. Dokser może także działać na zlecenie firmy, która jest zainteresowana pozyskaniem kompromitujących informacji o konkurencji. 

Swego czasu głośno było o platformie Doxbin. Było to miejsce darknecie, w którym publikowano dane osobiste ofiar doxingu. Doxbin powstał w celu anonimowego gromadzenia i przechowywania danych takich jak adresy zamieszkania, numery telefonu, nazwy użytkownika, hasła czy odpowiedniki naszego numeru PESEL ofiar z całego świata. Został zlikwidowany w ramach operacji FBI i służb europejskich w 2014 roku.

Jak się chronić przed doxingiem?

Doxing opiera się głównie na wyszukiwaniu już upublicznionych informacji. Dlatego warto chronić się przed nim głównie poprzez zachowanie ostrożności i ograniczenie udostępniania danych w sieci. Dotyczy to zwłaszcza zachowania w obrębie mediów społecznościowych, ale nie tylko. Ogólną zasadą bezpieczeństwa w internecie jest to, aby przekazywać i publikować o sobie jak najmniej informacji prywatnych. Dzielenie się szczegółami ze swojego życia prywatnego i zawodowego nie jest zalecane. 

Zabezpieczenie przed doxingiem polega przede wszystkim na działaniach prewencyjnych i ograniczeniu ilości przesyłanych do sieci informacji. Od czego można zacząć? Dobrym sposobem jest usunięcie mediów społecznościowych, z których się nie korzysta. Jeśli jednak jesteśmy przywiązani do danego kanału komunikacji, warto zwiększyć jego ustawienia prywatności.

Świetnym przykładem jest Facebook lub Instagram, który umożliwiają ograniczenie widoczności profilu – np. wyłączenie widoku dla innych osób, niż znajomi. Zaleca się też wyłączenie opcji wyszukiwania strony przez osoby trzecie w wyszukiwarce kontaktów oraz wyłączenie indeksowania profilu przez wyszukiwarki internetowe.

Warto również poszukać swoich danych w sieci i jeżeli je znajdziemy, to postarać się je usunąć. Mogą być to stare posty na forach internetowych gdzie podaliśmy numer telefonu lub e-mail, nieaktywne lub nieużywane konta i profile w mediach społecznościowych. Wszystko to, co może kiedyś komuś posłużyć do zbudowania naszego profilu i zgromadzenia bazy informacji.

Podstawą jest również zachowanie maksymalnie ograniczonego zaufania i nie otwieranie wiadomości, ani ich załączników, pochodzących z nieznanych źródeł. Korzystać należy tylko z legalnego i na bieżąco aktualizowanego systemu operacyjnego oraz oprogramowania. Warto rozważyć też użycie sieci VPN do ukrycia swojego prawdziwego adresu IP w internecie.

Pytania i odpowiedzi